Historia
STOWARZYSZENIE POLSKICH WYNALAZCÓW I RACJONALIZATORÓW
Działa od 1989 r. i jest trzecią w powojennej historii Polski interdyscyplinarną organizacją twórców techniki. Poprzednie dwa stowarzyszenia działające w krótkich okresach były ze względów politycznych rozwiązywane. Pierwsze z nich, Stowarzyszenie Wynalazców Polskich powstało na bazie politycznej odwilży po „polskim październiku” w 1956 r., kierowane przez wynalazcę, legendarnego w okresie okupacji oficera kontrwywiadu Armii Krajowej dr inż. Kazimierza Leskiego. Liczyło ponad 1500 członków – wynalazców, ale zostało rozwiązane w 1960 r.
W 1980 r. w wyniku solidarnościowej odnowy życia publicznego w Polsce możliwe było utworzenie Stowarzyszenia Wynalazców i Racjonalizatorów, do którego w ciągu pierwszego roku wstąpiło 20 tysięcy nowatorów. Jednak w grudniu 1981 r. wskutek stanu wojennego SWiR zostało zawieszone, a w czerwcu 1983 r. rozwiązane, jako jedyne spośród Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych. Założycielem Stowarzyszenia Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów, jak również poprzedniego Stowarzyszenia rozwiązanego w 1983 r., był Władysław Kółeczko.
Obecne Stowarzyszenie Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów jest historycznym i programowym kontynuatorem statutowych celów poprzednich dwóch stowarzyszeń wynalazców, obejmującym swą działalnością cały kraj. Skupia w swych szeregach około 1450 wynalazców oraz 65 Członków Wspierających SPWiR i posiada 10 terenowych oddziałów.
Głównymi statutowymi zadaniami Stowarzyszenia są:
- inspirowanie rozwoju wynalazczości w kraju,
- promocja polskich wynalazków w kraju i za granicą,
- ochrona praw autorskich wynalazców i racjonalizatorów,
- wyszukiwanie warunków do wdrożeń i upowszechniania innowacji.
Statutowe zadania SPWiR wypełnia w coraz większym stopniu przy wsparciu wielu centralnych instytucji Państwa, głównie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Środowiska.
Od 1996 roku SPWiR jest członkiem zwyczajnym Europejskiego Stowarzyszenia Wynalazców (AEI) jako pierwsze stowarzyszenie z krajów Europy Środkowej i Wschodniej oraz członkiem Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń Wynalazców (IFIA). Od 1999 r. współpracuje ze Światową Organizacją Własności Intelektualnej (WIPO) w Genewie. Stowarzyszenie Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów również współpracuje ze Stowarzyszeniami Wynalazców Węgier, Czech, Belgii, Chin, Rosji, Chorwacji, Słowacji, Niemiec i Korei Południowej oraz współdziała z kierownictwami międzynarodowych wystaw innowacji w Szwajcarii, Niemczech, Korei Południowej i na Tajwanie.
Stowarzyszenie Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów posiada Sztandar ufundowany z darowizn członków, nadany w styczniu 1995 r. na II Krajowym Zjeździe SPWiR i wydaje Biuletyn Informacyjny SPWiR „Wynalazcy”. W 10-lecie swojej działalności, w maju 1999 roku Stowarzyszenie ustanowiło Honorowy Medal SPWiR im. Tadeusza Sendzimira, który na wniosek Kapituły nadany został dotychczas 228 wybitnym twórcom techniki, wynalazcom i organizatorom społecznego ruchu innowacji w Polsce oraz 29 podmiotom prawnym.
Największy dorobek SPWiR odnotowało w zakresie promocji polskich wynalazków w kraju i za granicą. W okresie 22 lat na 120 międzynarodowych wystawach innowacji, w tym na 105 zagranicznych, w dziesięciu państwach, na czterech kontynentach, Stowarzyszenie Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów w zorganizowanych narodowych stoiskach prezentowało i promowało 2390 wynalazków, z których 661 uzyskało medale złote i złote z wyróżnieniem Jury, 508 medale srebrne i 327 brązowe. Ponadto 316 wynalazków i ich twórców uzyskało nagrody specjalne.
Znaczącym osiągnięciem SPWiR było organizowanie różnego rodzaju konkursów wynalazczych, w tym ośmiu międzynarodowych o tematyce ekologicznej (wspólnie z Czechami i Słowacją). Plonem tych konkursów było zgłoszenie ponad 500 prac, których autorami jest około 2200 osób.
Stowarzyszenie Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów na początku marca każdego roku współorganizuje w Warszawie Giełdę Wynalazków (w Muzeum Techniki NOT w Pałacu Kultury i Nauki), na której prezentowane są wynalazki nagrodzone medalami na światowych wystawach innowacji w roku ubiegłym.
Działalność SPWiR jest doceniona i wyróżniona:
1993 r. Złotym Medalem „Brussels-Eureka”,
1996 r. Medalem Honorowym Mera Brukseli,
1997 r. Medalem „Cztery Wieki Stołeczności Warszawy”,
1998 r. Honorowym Medalem Miasta Pittsburg,
1998 r. Pucharem Przewodniczącego Komitetu Badań Naukowych, 2000 r. Pucharem Ministra Gospodarki,
2000 r. Medalem MAFE – GENIUS, Budapeszt,
2001 r. Pucharem Ministra Nauki
2001 r. Złotą Paterą Mera Pekinu
2001 r. Złotym Medalem „Salon International des Inventions”, Genewa
2002 r. Pucharem 74. MTP, Poznań
2008 r. Medalem Ministerstwa Nauki federacji Rosyjskiej
Z okazji 10-lecia działalności SPWiR i 20-lecia utworzenia Stowarzyszenia Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów z inicjatywy Stowarzyszenia, na wniosek branżowych Ministrów, 45 wynalazców i organizatorów społecznego ruchu wynalazczego otrzymało odznaczenia państwowe, w tym 2 Krzyże Komandorske OOP, 8 Krzyży Oficerskich OOP i 19 Krzyży Kawalerskich OOP. Ponadto przyznano wynalazcom, 16 Odznak „Zasłużony dla Wynalazczości” i 17 Honorowych Odznak „Zasłużony dla Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej” oraz 6 Medali „Cztery Wieki Stołeczności Warszawy”.
W latach 1994 – 2008 w ramach corocznej Światowej Wystawy „Brussels-Eureka” polskim wynalazcom na wniosek SPWiR wręczono ponad 120 belgijskich Krzyży „Zasłużony dla Wynalazczości”, jednakże wyrazem najwyższego uznania dla dokonań polskich wynalazców jest przyznanie przez Światową Organizację Własności Intelektualnej na wniosek SPWiR 21 Złotych Medali WIPO, wśród wyróżnionych znalazło się 6 Kobiet Wynalzczyń.
W 1999 r. Stowarzyszenie Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów ustanowiło Honorowe Odznaki SPWiR – złote i srebrne, które nadawane są wybitnym wynalazcom oraz aktywistom i organizatorom działających w Polsce stowarzyszeń wynalazczych oraz osobom wspomagającym działalność statutową Stowarzyszenia. W roku 2002 ustanowiono doroczną nagrodę im. Kazimierza Leskiego dla najaktywniejszej jednostki organizacyjnej SPWiR, również w 2002 r. Fundacja Kościuszkowska w USA powierzyła Stowarzyszeniu Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów funkcję administratora „NAGRODY” im. dr Tadeusza Sendzimira dla młodego naukowca – wynalazcy.
Mając na uwadze zainteresowanie polskich przedsiębiorstw prezentowanymi za granicą innowacyjnymi rozwiązaniami, Stowarzyszenie od 7 lat organizuje Międzynarodową Warszawską Wystawę Innowacji IWIS (International Warsaw Invention Show). W zeszłorocznej wystawie IWIS uczestniczyli wystawcy z ponad 20 krajów z Europy, Azji i Bliskiego Wschodu.
